Małgorzata Karczewska

Na terenie majątku Ogrodtken (Relken), obecnie wsi Ogródki, znajdują się dwie mogiły żołnierzy armii carskiej z czasów I wojny światowej. Obie są całkowicie zatarte na powierzchni gruntu.
Pierwsza z nich położona jest na dawnym dziedzińcu majątku. Dawniej znajdowała się przy drodze wjazdowej na teren gospodarstwa, przy budynku kuźni. Podczas inwentaryzacji grobów wojennych prowadzonej w 1921 r. stwierdzono, że jej wystrój powstał w 1918 r. i obecnie nie są potrzebne żadne dodatkowe prace. Opiekunem grobu był właściciel majątku nazwiskiem Fengler.
Po upływie trzynastu lat, podczas weryfikacji stanu mogił wojennych prowadzonej w 1934 r. okazało się, że nastąpiła zmiana nastawienie gospodarza do grobów poległych żołnierzy armii carskiej, znajdujących się na jego terenie. Członkowie komisji stwierdzili, że obie mogiły – ta na dziedzińcu folwarku oraz na cmentarzu majątku, należą do najbardziej zaniedbanych grobów, jakie przyszło im oglądać. Zachwaszczone, ogrodzone zardzewiałymi palikami i zniszczonym drutem kolczastym, bez możliwości podejścia do grobów wzbudzały zdumienie wizytatorów, szczególnie, że Fengler był weteranem Wielkiej Wojny. Natychmiast cofnięto roczne wynagrodzenie za opiekę nad grobami w wysokości dziesięciu marek. Nakazano naprawienie mogił, zasadzenie roślinności i ogrodzenie żywopłotem lub niskim, drewnianym płotem z furtką. Nie wiadomo, czy prace te zostały wykonane. Współcześnie, teren na którym znajduje się mogiła jest przekształcony, służy jako składowisko materiałów porozbiórkowych. Wszelkie napowierzchniowe ślady mogiły zostały zatarte.
Cmentarz majątku Ogródki (Ogrodtken, Relken) położony jest około 400 m na południe od zabudowań dawnego folwarku, na zachód od drogi polnej prowadzącej wokół jeziora Ublik Wielki. Pochowano na nim jednego żołnierza armii carskiej. Wystrój mogiły został wykonany przed 1 października 1918 r. Prace przeprowadził właściciel majątku Fengler. On też został wyznaczony na opiekuna mogiły. W 1934 r. komisja oceniająca stan mogił wojennych stwierdziła, iż podobnie jak w przypadku mogiły położonej na dziedzińcu majątku, również grób znajdujący się na cmentarzu jest w fatalnym stanie. Fenglerowi odebrano opiekę nad grobem. Zaplanowane zostały prace polegające na nadsypaniu kopca, posadzeniu rozchodników i ogrodzeniu grobu żywopłotem.
Po II wojnie światowej cmentarz ewangelicki dawnego majątku Ogródki został zdewastowany. Po znajdujących się tutaj grobach, w tym mogile wojennej, na powierzchni nie pozostał ślad.

Małgorzata Karczewska, Ojczyzna poległych. Cmentarze z czasów I wojny światowej w powiecie giżyckim, Białystok 2020, w druku. Tam wcześniejsza literatura.

Materiały zamieszczone w serwisie są chronione prawem autorskim i mogą być wykorzystywane przez użytkowników zgodnie z licencją Creative Commons BY-NC-ND, tj. umożliwiającą użytkownikom serwisu kopiowanie i rozpowszechnianie utworu pod warunkiem uznania autorstwa, tylko do użytku niekomercyjnego i bez utworów zależnych.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/