Małgorzata Karczewska

Cmentarz wojenny w Borzymach położony jest na południowym skraju wsi, na rozstaju dróg z Borzym do Romanowa i Romotów, po wschodniej stronie drogi z/do Romotów, naprzeciwko cmentarza ewangelickiego.

Cmentarz rozmieszczony został na planie czworoboku o powierzchni około 0,05 ha. Układ całości, kwater i mogił jest czytelny. Cmentarz otoczony ogrodzeniem z siatki rozpiętej na drewnianych słupkach i żywopłotem. Bramka od strony północnej. Teren cmentarza podzielony został na cztery kwatery przez dwie alejki: jedną przebiegającą na osi bramki, prowadzącą do drewnianego krzyża w południowej części cmentarza i drugą, prostopadłą do niej. Kwatery ujęte są obramowaniami z ciosów granitowych. W kwaterze północno wschodniej znajdują się trzy rzędy mogił w układzie północ – południe, z dziewięcioma betonowymi nagrobkami w formie krzyża, w których pochowanych zostało czterech znanych i 69 nieznanych żołnierzy niemieckich poległych w 1914 r. W obrębie kwatery południowo wschodniej brak jest czytelnych mogił. W części zachodniej cmentarza znajdują się zbiorowe mogiły 54 żołnierzy rosyjskich poległych w 1914 r., oznaczone sześcioma betonowymi nagrobkami. Cmentarz wojenny z czasów I wojny światowej w Borzymach objęty jest ochroną prawną przez wpis do rejestru województwa warmińsko-mazurskiego nr A-2906 z 29.09.1989 r.

Ogólny stan cmentarza jest dobry. Prace porządkowe wykonywane są na bieżąco na zlecenie Gminy Kalinowo. W 2020 roku odnowienia wymagały nagrobki, szczególnie inskrypcje. Pracami konserwatorskimi objętych zostało piętnaście nagrobków znad mogił żołnierzy armii niemieckiej i rosyjskiej. Zostały one oczyszczone z mchu i porostów, a następnie pomalowane farbą w kolorze białym, co jest zgodne z ich wyglądem w okresie międzywojennym. Ogólnie, biały kolor nagrobków lub krzyży był i jest przypisany grobom wojennym. Inskrypcje nagrobne zostały odnowione farbą w kolorze czarnym.

Prace renowacyjne zostały przeprowadzone zgodnie z programem prac konserwatorskich opracowanym przez dr Małgorzatę Karczewską, stanowiącym załącznik do wniosku Wójta Gminy Kalinowo o wydanie pozwolenia na renowację betonowych nagrobków na cmentarzu wojennym w miejscowości Borzymy, gm. Kalinowo, dz. nr. 144/2 obręb Borzymy, skierowanego do Warmińsko-Mazurskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Materiały zamieszczone w serwisie są chronione prawem autorskim i mogą być wykorzystywane przez użytkowników zgodnie z licencją Creative Commons BY-NC-ND, tj. umożliwiającą użytkownikom serwisu kopiowanie i rozpowszechnianie utworu pod warunkiem uznania autorstwa, tylko do użytku niekomercyjnego i bez utworów zależnych.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/