Jacek Czaplicki, Małgorzata Karczewska

Cmentarz wojenny Daniszewo I położony jest bezpośrednio na północny wschód od drogi Czarnowiec – Zapieczne, przy jej skrzyżowaniu z droga wiejską, prowadzącą do wsi Drwęcz.

Rozmieszczono go na planie prostokąta z półkolistym występem od północnego wschodu (miejscem przeznaczonym na krzyż i/lub pamiątkowy obelisk), nawiązujący do narysu świątyni z absydą; od NE, SE i SW otoczony rowem; mogiły o ziemnych nasypach, pierwotnie oznakowane drewnianymi krzyżami, w okresie międzywojennym wymienionymi na betonowe, numerowane płyty nagrobne (wykazy poległych przyporządkowane do kolejnych numerach na płytach znajdowały się w siedzibie gminy; zaginęły w czasie II wojny światowej).

Mogiły ziemne (około 30), wzmiankowane w karcie cmentarza z 2000 r. zostały splantowane, jednak elementy podziemne tych grobów są zachowane. Obecnie zachowane są trzy płyty nagrobne – nr 3, 4, 5. Brakuje płyty o nr 24, która znajdowała się na terenie cmentarza przed zniszczeniami przeprowadzonymi w sierpniu 2020 r.
Zachowały się też dwa słupki betonowego ogrodzenia ustawionego w okresie międzywojennym. Analogiczne ogrodzenie przetrwało do dnia dzisiejszego na znajdującym się nieopodal cmentarzu wojennym we wsi Zapieczne.

Cmentarz pozostawał bez opieki przez kilka dekad; w sierpniu 2020 r. powierzchnia nekropoli została zniwelowana; nasypy mogił zniszczone; zaginęła większość płyt nagrobnych (zachowane trzy).
O zniszczeniu cmentarza możecie przeczytać tutaj:

https://www.facebook.com/rowerem.wokol.ostroleki/posts/881728379020051

Brak innych elementów infrastruktury cmentarnej, w tym betonowego ogrodzenia wystawionego w okresie międzywojennym; część terenu cmentarza (cmentarnej działki geodezyjnej) zagarnięta (wygrodzona) przez sąsiadów.

Cmentarz wojenny na którym spoczywa nieznana liczba żołnierzy armii niemieckiej oraz być może armii rosyjskiej, poległych na początku sierpnia 1915 r. lub zmarłych w lazarecie funkcjonującym wówczas we wsi. Wielkość nekropoli, rekonstrukcja rozplanowania oraz porównanie z innymi cmentarzami tego typu skłania do szacowania liczby pochowanych tutaj poległych na około 50-60 osób. Żadna z armii walczących podczas I wojny światowej na tych terenach nie była jednolita pod względem narodowym i również na tym cmentarzu wojennym z pewnością spoczywają żołnierze polskiego pochodzenia.

Przywrócenie właściwego stanu cmentarza jest możliwe, jednak pierwszym etapem musiało być sporządzenie aktualnej dokumentacji zabytku. Nowa karta cmentarza sporządzona została pod koniec września 2020 r., a miesiąc później otrzymaliśmy pozytywną decyzję Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Delegatura w Ostrołęce o włączeniu jej do archiwum WUOZ Ostrołęka.

---

Materiały zamieszczone w serwisie są chronione prawem autorskim i mogą być wykorzystywane przez użytkowników zgodnie z licencją Creative Commons BY-NC-ND, tj. umożliwiającą użytkownikom serwisu kopiowanie i rozpowszechnianie utworu pod warunkiem uznania autorstwa, tylko do użytku niekomercyjnego i bez utworów zależnych.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/