Małgorzata Karczewska

Cmentarz ewangelicki powstał w 1885 r., poza granicami ówczesnego Białegostoku, na terenie obecnej dzielnicy Wygoda.

Na terenie kwatery wojennej na cmentarzu ewangelickim na początku 1916 r. znajdowało się 150 mogił żołnierzy armii niemieckiej, zaś pod koniec I wojny światowej 210 grobów. W ówczesnym opisie cmentarza pojawia się także informacja o mających się tu znajdować 38 grobach żołnierzy armii rosyjskiej. Informację tę potwierdzają zapisy w księdze zgonów białostockiej parafii ewangelickiej, w której odnotowano pochówki żołnierzy armii carskiej wyznań reformowanych.

Tuż obok kwatery wojennej, w cywilnej części cmentarza pochowani zostali uciekinierzy z terenu Prus Wschodnich, co również potwierdzają zapisy z księgi zgonów. Na fotografii przedstawiającej kwaterę wojenną, wykonanej w listopadzie 1917 r. nad mogiłami żołnierskimi widoczne są ciemne w kolorze krzyże zwieńczone plakietkami w formie Krzyża Żelaznego. Zaprojektował je profesor Paul Bonatz dla podkreślenia indywidualności białostockich cmentarzy. Na prawo od kwatery stoi rząd kilku prostych krzyży pomalowanych na biały kolor. W ten sposób symbolicznie zróżnicowano pochówki żołnierskie oraz cywilne, umieszczając je obok siebie, gdyż jedni i drudzy ponieśli śmierć z powodu wojny. Wizytujący w 1929 r. białostockie cmentarze W. Brandes zwrócił uwagę, że wśród grobów uciekinierów jest znaczna liczba mogił dzieci i ludzi starszych, zmarłych na obczyźnie.

Na skraju kwatery wojennej, w 1916 r. wzniesiono kaplicę pamięci zaprojektowaną przez profesora Paula Bonatza. Jest to budowla z surowej cegły, otwarta, z otworami zamkniętymi ostrołukowo. Pierwotnie kaplica pokryta była niskim, czterospadowym dachem przekrytym dachówką ceramiczną. W otworze tylnej ściany kaplicy ustawiono pomnik dziękczynny (Gedenkstein) zaprojektowany i wykonany przez profesora Ulferta Janssena. Pomnik ma kształt smukłego sześcianu z czterech głazów granitowych zwieńczonego hełmem stalowym (Stahlhelm). Na przedniej ścianie wykuto inskrypcję o treści piątej zwrotki wiersza Heimat für Heimatlose, autorstwa Rudolfa Kögela, dziewiętnastowiecznego, niemieckiego teologa.

Wir sind / ein Volk vom / Strom der Zeit / gespült ans / Erdeneiland / voll kummer u / voll Herzeleid / bis heim uns / holt der Heiland / Das Vaterhaus / ist immer nah / wie wechseln / auch die Lose / Es ist das Kreuz / auf Golgatha / Heimat für / Heimatlose.

Od końca września 1915 r. na cmentarzu ewangelickim w dzielnicy Wygoda rozpoczęto składanie zmarłych jeńców, cywili wyznania prawosławnego. Chowano ich w wolnych miejscach, przeważnie w zachodniej części nekropoli. Postępowanie takie, mimo istnienia w Białymstoku czynnych cmentarzy wyznawców prawosławia wynikało prawdopodobnie z braku duchowieństwa prawosławnego w okresie bieżeństwa.

W okresie międzywojennym kwatera, podobnie jak cały cmentarz otoczona była opieką gminy ewangelickiej. Drobne prace porządkowe prowadzono także z funduszy miejskich.

Po II wojnie światowej, gdy w Białymstoku zabrakło ewangelików, nekropola podzieliła los innych cmentarzy tego wyznania. Cmentarz popadał w ruinę, jego teren częściowo zagarnięto pod budowę nowego osiedla.

Dopiero w 1980 r. sporządzona została konserwatorska dokumentacja ewidencyjna nekropoli. Kwatera wojenna oraz pomnik ku czci poległych podczas I wojny światowej zostały przez autorów opracowania uznane za mauzoleum żołnierzy hitlerowskich. Błąd ten mógł w istotny sposób zaważyć na losach tego obiektu, gdyż w opisie stanu zachowania cmentarza i jego elementów autorzy napisali, iż „O stopniu bezmyślności [Białostoczan niszczących cmentarz – przyp. M.K.] może świadczyć fakt, że w bardzo dobrym stanie stoi pomnik-mauzoleum żołnierzy hitlerowskich, wystawiony tu w latach 40. XX wieku, niechlubne świadectwo okupacji hitlerowskiej”, zaś w podsumowaniu zdecydowanie opowiedzieli się za rozbiórką pomnika.

Dekadę później władze miasta wspólnie ze służbami konserwatorskimi podjęły działania zmierzające do zachowania tego, co pozostało z dawnego cmentarza ewangelickiego. Koncepcja lapidarium została opracowana w 1989 r. przez inż. arch. Henryka Toczydłowskiego. Po aktualizacji, uzgodnieniu projektu z władzami kościoła ewangelicko-augsburskiego w Polsce oraz uzyskaniu akceptacji Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, w lipcu 1994 r. ruszyły prace nad budową lapidarium na części cmentarza o wymiarach 40 x 70 m. Według zrealizowanej koncepcji, kaplica – pomnik ku czci żołnierzy z czasów I wojny światowej stanowi główny punkt architektoniczny lapidarium. Zaplanowano przy niej miejsce na znicz oraz składanie kwiatów. Przez nią wiedzie też główne wejście na teren lapidarium. Tuż za tylną ścianą kaplicy przebiega nowowybudowany mur z wkomponowanymi elementami zachowanych nagrobków. Ten przebieg ogrodzenia jest zgodny z dawnym rozplanowaniem cmentarza. Około ośmiu metrów na północny-zachód od kaplicy mur skręca na północny-wschód (w kierunku budynku handlowego) przecinając teren kwatery wojennej i pozostawiając około jednej trzeciej jej powierzchni poza obszarem lapidarium.

Prace przy renowacji kaplicy-pomnika podjęte zostały w 1995 r., zaś ukończone rok później. Nadbudowano ubytki murów, zalewając górną ich część wieńcem betonowym stanowiącym oparcie konstrukcji dachu, wykonanej z drewna. Dach pokryty został warstwą papy i czerwoną dachówką – karpiówką. Z powodu nieznajomości ikonografii przedstawiającej oryginalny wygląd kaplicy, zrekonstruowana forma dachu różniła się od pierwotnego pokrycia, chociaż intuicyjnie nawiązuje do tego typu realizacji z początku XX w. Oryginalny dach był czterospadowy, niski, o prostych połaciach. Nowe zadaszenie kaplicy jest trzykrotnie wyższe, o poderwanych połaciach. W zwieńczeniu umieszczono jeden z dawnych żeliwnych krzyży nagrobnych, pozyskany z terenu cmentarza.

W 1995 r. przeprowadzono również prace renowacyjne pomnika ku czci poległych żołnierzy armii niemieckiej autorstwa rzeźbiarza, profesora Ulferta Janssena. Pomnik został oczyszczony z farby i smoły. Czynność tę wykonano dwukrotnie, gdyż w trakcie prac nieznani sprawcy oblali pomnik farbą. Podłogę kaplicy wyłożono fragmentami nagrobków zebranych z terenu cmentarza. Przed pomnikiem ustawiono podstawę krzyża nagrobnego, która miała pełnić funkcję podstawy pod znicze.

Prace renowacyjne w obrębie kwatery wojennej zakończone zostały w 1996 r. symbolicznym zaakcentowaniem tego miejsca w przestrzeni lapidarium. Przed kaplicą pamięci ustawiono trzydzieści drewnianych krzyży, wykonaniem nawiązujących do krzyży stawianych w czasie I wojny światowej na mogiłach żołnierskich. Na ścianie kaplicy umieszczono pamiątkową tablicę w formie płaskorzeźby odlanej z brązu. W treści tablicy znalazł się błąd, gdyż zawiera ona informacje o kwaterze żołnierzy armii niemieckiej z czasów II wojny światowej. Prawdopodobnie, jest to spuścizna po błędnym datowaniu tej części cmentarza przyjętym w dokumentacji ewidencyjnej nekropolii wykonanej w 1980 r. Treść tablicy powinna zostać zmieniona.

Jak wspomniano, teren lapidarium wzniesionego w latach 1994-1996 obejmuje jedynie niewielką część dawnej nekropoli ewangelickiej. Pozostała część cmentarza jest obecnie wykorzystywana jako park. Część pochówków została też zniszczona podczas budowy przedszkola w latach 70. XX w., budynku biurowego, modernizacji drogi oraz budowy infrastruktury parkingu. Z ograniczenia zasięgu cmentarza objętego ochroną konserwatorską wynikają określone konsekwencje. Już rok po zakończeniu prac nad lapidarium, władze Białegostoku sprzedały część terenu cmentarza firmie budowlanej, planującej wzniesienie tu siedmiopiętrowego centrum biurowo-handlowego. Na terenie części kwatery wojennej pozostającej poza murem lapidarium miał powstać parking. Obowiązujący w tym czasie miejscowy plan zagospodarowania terenu dopuszczał na tym obszarze działalność handlową i usługową. Tuż po zakończeniu budowy lapidarium, Antoni Oleksicki, ówczesny Wojewódzki Konserwator Zabytów wystąpił do prezydenta miasta w wnioskiem o zmianę zapisów planu miejscowego, tak, by jedynym przeznaczeniem terenu wokół lapidarium, na którym znajdują się niewyekshumowane szczątki ludzie były tereny zieleni urządzonej. Sprzedaż terenu cmentarza ewangelickiego na cele budowlane spowodowała interwencję służby ochrony zabytków.

W marcu i kwietniu 2002 roku na terenie kwatery żołnierzy armii niemieckiej z czasów I wojny światowej przeprowadzono prace ekshumacyjne, w wyniku których podjęto szczątki 60 osób. Ponownego pochówku dokonano na cmentarzu zbiorczym w Bartoszach koło Ełku. Należy podkreślić, że prace ekshumacyjne miały na celu przeniesienie szczątków żołnierzy armii niemieckiej z czasów II wojny światowej. Zaplanowano je w oparciu o błędne ustalenia poczynione na początku lat 80. XX w. Autorzy dokumentacji ewidencyjnej uznali wówczas kaplicę pamięci żołnierzy z czasów I wojny światowej za mauzoleum żołnierzy armii nazistowskiej wzniesioną w latach 1942-1943. Bezpodstawnie przyjęto też wówczas, że w obrębie kwatery wojennej na tym cmentarzu byli grzebani żołnierze polegli w czasie II wojny światowej. Tymczasem, na planie cmentarza z marca 1944 r., wygląd kwatery i liczba grobów jest zgodna z dokumentacją z czasów końca I wojny światowej i nie ma tu pochówków drugowojennych. Trzech żołnierzy armii niemieckiej z 1939 r. pochowanych zostało zapewne w strefie cywilnej cmentarza. Podkreślenia wymaga fakt, iż cmentarz ewangelicki w dzielnicy Wygoda był starannie zaplanowany i pierwotne założenia dotyczące jego rozplanowania były systematycznie realizowane. Co więcej, na cmentarzu wojennym w Lesie Zwierzynieckim pozostała wolna od pochówków ponad połowa przestrzeni przeznaczona na groby niemieckich żołnierzy z czasów II wojny światowej. Jaki byłby zatem sens zacierania stosunkowo świeżej kwatery z czasów I wojny światowej nowymi grobami? Szczególnie, że dokonywać tego mieliby Niemcy wychowani w kulcie poległych bohaterów Wielkiej Wojny, których mogiły, a przez to pamięć, miała trwać na wieki. Potwierdzeniem braku masowych pochówków z czasów II wojny światowej na cmentarzu ewangelickim jest także raport o stanie opieki nad cmentarzami żołnierzy niemieckich z czasów Wielkiej Wojny. W 1942 r. wykonano fotografię kwatery wojennej oraz kaplicy na cmentarzu w Białymstoku ilustrującej treść wspomnianego raportu.

Osobnym zagadnieniem dotyczącym przeprowadzonej ekshumacji jest zasadność jej przeprowadzenia w miejscu niezagrożonym, a za takie należy uznać teren utworzonego zaledwie pięć lat wcześniej lapidarium.

Z całą pewnością można zatem przyjąć, że podjęte w 2002 r. szczątki należały do żołnierzy armii niemieckiej i carskiej wyznań reformowanych z czasów I wojny światowej oraz ludności cywilnej: uciekinierów z Prus Wschodnich i jeńców wyznania prawosławnego. Ich mogiły znajdowały się w strefie objętej ekshumacją, którą wobec braku zagrożenia obiektu zabytkowego, należy uznać za bezzasadną. Trudno też przyjąć, że zespół dokonujący ekshumacji, nie zorientował się w trakcie trwania prac, iż szczątki na które natrafia, nie należą do żołnierzy poległych podczas II wojny światowej.

Wykaz poległych żołnierzy armii niemieckiej i rosyjskiej oraz osób cywilnych zmarłych w niewoli, pochowanych w latach I wojny światowej na cmentarzy ewangelickim w Białymstoku, w dzielnicy Wygoda

Aneks sporządzony został na podstawie zapisów w księdze zgonów białostockiej parafii ewangelickiej za lata 1914 – 1919. Zakres informacji na temat poległych i zmarłych, zapisywany przez pastora był różny, zapewne zależny od tego, ile udało się ustalić na temat zmarłego. Znacznie pełniejsze są dane o żołnierzach armii niemieckiej zmarłych w lazaretach po wycofaniu się armii carskiej, chociaż i w tej grupie znajdują się przypadki żołnierzy niezidentyfikowanych z nazwiska.

            W aneksie podane zostały dane w takiej formie, w jakiej zostały zapisane w księdze, przetłumaczone na język polski. O ile było to możliwe, rozwinięto jedynie skróty. Księga zgonów prowadzona była w dwóch językach, rosyjskim i niemieckim, część zapisów w ostatnim kwartale 1915 r. dokonana została w obu językach, w zależności od kategorii danych, np. nazwisko, jednostka wojskowa, data śmierci w języku rosyjskim, dane rodziny, przyczyna śmierci w języku niemieckim.

Od sierpnia 1914 r. zapisy prowadzone były w języku rosyjskim, dodawano w nawiasie nazwisko zapisane alfabetem łacińskim, datę podawano według kalendarza juliańskiego. Ostatniego takiego zapisu dokonano dla pogrzebu z 27 lipca (9 sierpnia) 1915 r.[1]. W dniu 13 (26) sierpnia 1915 r. pastor zaczął podawać datę podwójną, według starego i nowego stylu, a zapisy prowadzić tylko w języku niemieckim.  

            W okresie od września do października 1915 r. zapisów w księdze zgonów dokonywano w obu językach, wymiennie. W pojedynczych przypadkach podawane były też daty według dwóch kalendarzy. Trudno stwierdzić, jaka była przyczyna takiego postępowania, gdyż na całym obszarze zajętym przez armię niemiecką, już od marca 1915 r. obowiązywało rozporządzenie marszałka von Hindenburga dotyczące wprowadzenia dat według kalendarza gregoriańskiego. Zostało ono opublikowane w białostockim dzienniki urzędowym w lutym 1916 r.[2]

            Pastor dokonujący zapisów w księdze zgonów podawał także przyczynę śmierci. Analizując te dane należy brać pod uwagę nieprecyzyjność określeń. Możemy się jedynie domyślać, że rany, które nie były śmiertelne same z siebie (np. postrzał w kolano), prowadziły do powikłań kończących się zgonem. Wydaje się też, że pod sporą liczbą śmiertelnych „rozstrojów żołądka” kryła się cholera lub dyzenteria (czerwonka).

            Przy części nazwisk, zarówno żołnierzy armii niemieckiej, jednak przede wszystkim jeńców cywilnych wyznania prawosławnego podane zostały numery grobów, w których zostali oni pochowani. Plan cmentarza ewangelickiego sporządzony w marcu 1944 r. posiada naniesione numery na wszystkich zaznaczonych na nim mogiłach. Ich analiza prowadzi do wniosku, że nie jest to ta sama numeracja. Po niemal trzydziestu latach, część grobów została zapewne zatarta na powierzchni i te nie zostały ujęte na planie z 1944 r. Świadczą o tym puste przestrzenie pomiędzy mogiłami, szczególnie w południowo-wschodniej, najbardziej skrajnej części nekropoli. Numeracja grobów na planie nie jest ciągła: naniesiono mogiły od numeru 1 do 2.144 i od 3.000 do 3.346. Nieznany jest powód braku ponad 850 numerów grobów. Być może mogiły te zostały zatarte na powierzchni, a w ich miejsce wyznaczono nowe miejsca pod pochówki, idealnie symetryczne, którym nadano nowe numery, by uniknąć w przyszłości pomyłek.

W 1944 r. ponumerowane zostały wszystkie groby widoczne na powierzchni cmentarza. Zapewne układ numerów nie uległ radykalnej zmianie w stosunku do czasów Wielkiej Wojny, jednak wskazanie na jego podstawie lokalizacji grobów ludności prawosławnej może być obarczone błędem. Mając na uwadze powyższe zastrzeżenia można jedynie stwierdzić, że jeńcy ci byli chowani w wolnych miejscach, pomiędzy grobami ewangelików, w południowo-wschodniej części nekropoli. Być może to właśnie ich groby, którymi nie było komu się zajmować, zatarły się na powierzchni cmentarza i na planie wykonanym w 1944 r. oznaczono je jako puste przestrzenie.

Żołnierze armii carskiej wyznań reformowanych, polegli lub zmarli do połowy sierpnia 1915 r.

Daty śmierci zostały podane według kalendarza juliańskiego

1. Karl Henris, bombardier (бомбардир) 16. Brygady Artyleryjskiej, pochodził z Guberni Kurlandzkiej, luteranin, kawaler, żył 23 lata, zmarł 25 sierpnia 1914 r. z powodu tyfusu

2. Ludwig Kelin, starszy szeregowy (eфpeтop) 23. Niżowskiego Pułku Piechoty, pochodził z powiatu kolskiego Guberni Kaliskiej, luteranin, kawaler, żył 30 lat, zmarł 27 sierpnia 1914 r. w białostockim szpitalu Rosyjskiego Czerwonego Krzyża z powodu odniesionych ran

3. Anton Kolbe, szeregowy (рядовой) Lejb-Gwardyjskiego Sankt-Petersburskiego Pułku Piechoty, żył 23 lata, zmarł 16 września 1914 r. w białostockim szpitalu Rosyjskiego Czerwonego Krzyża z powodu tyfusu

4. Jurij Kaal lub Kiel[3], szeregowy (рядовой) 84. Pułku Strzelców, urodził się w Kilonii w Niemczech, kawaler, żył 38 lat, zmarł w lazarecie polowym 21 listopada 1914 r. z powodu ran postrzałowych

5. Jean Jakowlewicz Finkis, szeregowy (рядовой) 97. Liwlandzkiego Pułku Piechoty, pochodził z Guberni Kurlandzkiej, żonaty, żył 32 lata, zmarł 24 listopada 1914 r. z powodu odniesionych ran

6. Piotr Dimitriew Err, sanitariusz Wszechrosyjskiego Związku Ziemskiego [do Opieki nad Chorymi i Rannymi Żołnierzami], pochodził z guberni jekaterinsburskiej, kawaler, żył 28 lat, zmarł 17 grudnia 1914 r. z powodu tyfusu

7. Szczepan Kudinoff, plutonowy (старший унтер-офицер) 30. Syberyjskiego Pułku Strzeleckiego, zmarł 31 grudnia 1914 r. z powodu ran postrzałowych

8. Gustaw Gustawowicz Schmidt, szeregowy (рядовой) 18. Suwalski Pułk Strzelców Imperium Rosyjskiego, pochodził z okolic Mariampola, kawaler, żył 32 lata, zmarł 16 stycznia 1915 r. w lazarecie polowym z powodu odniesionych ran

9. Ernst Federdeck, żył 32 lata, pochodził z guberni kurlandzkiej, zmarł 12 lutego 1915 r. w szpitalu Rosyjskiego Czerwonego Krzyża z powodu odniesionych ran

10. Roderick Dangavoӳ, szeregowy (рядовой) 205. Szczemachinskiego Pułku Piechoty, pochodził z guberni kurlandzkiej, żył 23 lata, zmarł 15 lutego 1915 r. w szpitalu wojskowym urządzonym w fabryce Beckera z powodu duszności (krupa)

11. Martin Lusta, szeregowy (рядовой), pochodził z guberni inflanckiej, żył 34 lata, zmarł 17 lutego 1915 r. z powodu zakażenia ran postrzałowych

12. Jurij Petrovicz Schurin, szeregowy (рядовой) Lejb-Gwardyjskiego Pułku Jegrów Jego Wysokości, pochodził z guberni inflanckiej, kawaler, żył 22 lata, zmarł 28 lutego 1915 r. z powodu odniesionych ran

13. Iwan Trzelis, szeregowy (рядовой) 104. Drużyny Orłowskiej, luteranin, żył 28 lat, zmarł 28 lutego 1915 r. w białostockim lazarecie, z powodu ostrego zapalenia otrzewnej

14. Jakob Karlowicz Fink, starszy szeregowy 206. Saliański Pułk Piechoty, urodził się na terenie powiatu akermańskiego guberni besarabskiej, żonaty, żył 35 lat [?][4], zmarł 1 marca 1915 r. z powodu odniesionych ran

15. Jeannot Eichwald Wilhelm Posn, chorąży (прапорщикь) 64. Kazańskiego Pułku Piechoty, pochodził z guberni kurlandzkiej, luteranin, kawaler, żył 27 lat, poległ w walkach pod Warszawą

16. Johann Indrikow, szeregowy (рядовой), 16. Finlandzkiego Pułku Strzelców, pochodził z guberni inflanckiej (liwońskiej), luteranin, żył 25 lat, zmarł 4 marca 1915 r. z powodu ran postrzałowych

17. Leopold Bild, eфрейтор (starszy szeregowy) 67 Tarutyńskiego Pułku Piechoty Wielkiego Herzoga Oldenburskiego, zmarł 18 marca 1915 r. z powodu odniesionych ran

18. Cornelius Alert, sanitariusz organizacji opiekuńczej [?], pochodził z guberni charkowskiej, mennonita, kawaler, żył 34 lata, zmarł 19 marca 1915 r. w 42. szpitalu polowym z powodu zapalenia płuc

19. Christian Felter, ополченец (opołczeniec) 104. Drużyny Orłowskiej, pochodził z Windawy (obecnie na Łotwie), żonaty, żył 34 lata, zmarł 24 marca w 48. polowym szpitalu z powodu tyfusu

20. Karl Masing, szeregowy (рядовой) (transport żywności) I Korpusu Armijnego Imperium Rosyjskiego, pochodził z guberni piotrogrodzkiej, żył 28 lat, zmarł 28 marca 1915 r. w 48. polowym szpitalu z powodu tyfusu

21. Bauermann, 94. Jenisejski Pułk Piechoty, data śmierci nieznana, pochowany 22 kwietnia 1915 r.

22. Karl Krupp, szeregowy (канонир) 24. Pułku Artylerii, zmarł w białostockim lazarecie 27 kwietnia 1915 r. z powodu obrażeń wewnętrznych

23. Paul Aztin, szeregowy (рядовой) 28. Drużyny Twerskiej, pochodził z guberni kurlandzkiej, żonaty, zmarł 13 maja 1915 r. w 48. polowym szpitalu z powodu tyfusu

24. Klaus Janzen, sanitariusz Wszechrosyjskiego Związku Ziemskiego [do Opieki nad Chorymi i Rannymi Żołnierzami] Nr 190, luteranin, żonaty, miał dwoje dzieci, żył 27 lat, zmarł 1 czerwca 1915 r. w 48. polowym szpitalu z powodu tyfusu

25. Franz Schönberg lub Schwenberg, żołnierz 25. Drużyny Twerskiej, pochodził z guberni kurlandzkiej, luteranin, kawaler, żył 28 lat, zmarł 18 czerwca 1915 r. w szpitalu Rosyjskiego Czerwonego Krzyża 

26. Georgij Jakowlewicz Graus, ополченец (opołczeniec) 42. Pułku Strzelców Syberyjskich, pochodził z powiatu goldyngeńskiego w guberni kurlandzkiej, kawaler, żył 34 lata, zmarł 4 lipca 1915 r. w szpitalu Rosyjskiego Czerwonego Krzyża z powodu odniesionych ran

27. August Jurewicz Grossmann, ополченец (opołczeniec) Lejb-Gwardyjskiego Pułku Grenadierów Jego Wysokości, żył 37 lat, zmarł 13 lipca 1915 r. w szpitalu Rosyjskiego Czerwonego Krzyża z powodu odniesionych ran

28. Jan Josefowicz Enno ?[5], szeregowy (рядовой) Lejb-Gwardyjskiego Pułku Grenadierów Jego Wysokości, żonaty, żył 36 lat, zmarł 17 lipca 1915 r. z powodu „paraliżu serca”

29. Nikolaus Andreewicz Pisaimer, (ефрейтор) starszy szeregowy 14. Gruzińskiego Pułku Grenadierów, pochodził z guberni saratowskiej, chrześcijanin nieznanego wyznania, żonaty, żył 21 lat, zmarł 18 lipca 1915 r. z powodu odniesionych ran

30. Karl Blumberg, (рядовой) szeregowy 269. Noworżewskiego Pułku Piechoty, pochodził z guberni inflandzkiej, prawdopodobnie żonaty, żył 38 lat, zmarł 19 lipca 1915 r. w szpitalu Rosyjskiego Czerwonego Krzyża z powodu odniesionych ran

31. Karl Roks, (ефрейтор) starszy szeregowy 269. Noworżewskiego Pułku Piechoty, pochodził z guberni inflandzkiej, luteranin, żonaty, żył 36 lat, zmarł 22 lipca 1915 r. w szpitalu Rosyjskiego Czerwonego Krzyża z powodu odniesionych ran

Żołnierze armii niemieckiej zmarli jako jeńcy wojenni

Daty śmierci zostały podane według kalendarza juliańskiego

32. Hans Hack, Landwehr-Infanterie-Regiment Nr 31, pochodził z Niemiec, urodził się 22 czerwca 1880 r., żył 35 lat, zmarł 2 września 1914 r. w białostockim lazarecie z powodu odniesionych ran

33. Nieznany żołnierz 2. Garde-Ulanen-Regiment, pochodził z Niemiec, żył 27 lat, zmarł 9 października 1914 r. w białostockim szpitalu Rosyjskiego Towarzystwa Czerwonego Krzyża z powodu postrzału w głowę

34. Hans Georg Walter Gero Baron von Gersdorff, porucznik (oberleutnant) 2. Garde-Ulanen-Regiment; rodzice: Jego Ekscelencja Generalleutnant Georg von Gersdorff; Jej Ekscelencja Lisbeth von Gersdorff z domu Siemens, urodził się 8 sierpnia 1890 r. w Berlinie, kawaler, żył 25 lat, zmarł 7 października 1914 r. w 50. szpitalu polowym (w części oficerskiej) z powodu odniesionych ran; ciało zostało ekshumowane 22 października 1914 r. z białostockiego cmentarza i przewiezione na cmentarz w Dreźnie

35. Otto Hofmann, szeregowy (Landwehrmann) Reserve-Infanterie-Regiment Nr 232; pochodził z Riethnordhausen w Turyngii[6], żył 38 lat, zmarł 21 października 1914 r. w 51. szpitalu polowym z powodu odniesionych ran

36. Albert Friedmann, ochotnik (Freiwillige) Reserve-Infanterie-Regiment Nr 232, pochodził z Mysłowic na Górnym Śląsku, żył 18 lat, zmarł w lazarecie polowym pod wsią Łazarze (obecnie gmina Rajgród)[7] 29 października 1914 r. z powodu odniesionych ran

37. August Slengant, pochodził z Niemiec, żył 27 lat, zmarł 30 października 1914 r. w lazarecie polowym z powodu ran postrzałowych

38. Johann Franz Klatje, szeregowy (Landwehrmann), katolik, żonaty, żył 32 lata, zmarł 5 listopada 1914 r. z powodu ran postrzałowych[8]

39. Karl Meger, szeregowy (Landsturmann), pochodził z Niemiec, żył 45 lat, zmarł w białostockim lazarecie 23 listopada 1914 r. z powodu ran postrzałowych

40. Paul Schulz,  ochotnik (Kriegfreiwillige) Reserve-Infanterie-Regiment Nr 232, pochodził z Roßlau w Saksonii, kawaler, żył 18 lat, zmarł 27 listopada 1914 r. z powodu ran postrzałowych; według wykazu strat osobowych puku nazwisko brzmiało Schulze, a zginął 22 października 1914 r. pod wsią Łazarze (obecnie gmina Rajgród) [9],

41. Gustav Levski, pochodził z Niemiec, żył 34 lata, zmarł 27 listopada 1914 r. w lazarecie polowym z powodu ran postrzałowych

42. Fritz Müller, pochodził z Niemiec, żył 23 lata, zmarł w białostockim lazarecie 3 grudnia 1914 r. z powodu ran postrzałowych

43. Paul Omma, pochodził z Saksonii, kawaler, żył 29 lat, zmarł w białostockim lazarecie 18 grudnia 1914 r. z powodu ran postrzałowych

44. Wilhelm Sach, pochodził z Niemiec, żonaty, żył 30 lat, zmarł w białostockim lazarecie 11 stycznia 1915 r. z powodu ran postrzałowych

45. Nieznany żołnierz armii niemieckiej, data śmierci nieznana, pochowany 9 lutego 1915 r.

46. Heinrich Prin, zmarł w białostockim lazarecie 11 lutego 1915 r. z powodu ran postrzałowych

47. Hermann Hampelmann, zmarł w lazarecie 13 lutego 1915 r. z powodu ran postrzałowych

48. Paul Matthaller, kawaler, żył 23 lata, zmarł w lazarecie 20 lutego 1915 r. z powodu odniesionych ran

49. Arthur Stachey, żył 23 lata, zmarł w lazarecie 27 lutego 1915 r. z powodu ran postrzałowych

50. Franz Merker, syn Wilhelma, pochodził z Hamburga, kawaler, żył 21 lat, zmarł 6 marca 1915 r. w białostockim lazarecie z powodu ran postrzałowych

51. Bruno Becker, szeregowy (Landsturmann) 3. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 24, pochodził z Königsberg, ob. Kaliningrad, Obwód Kaliningradzki, Rosja, zmarł w białostockim lazarecie 9 marca 1915 r. z powodu ran postrzałowych

52. Ludwig Ernst, luteranin, zmarł 25 marca 1915 r. z powodu tyfusu

53. Heinrich Kön, luteranin, zmarł 25 marca z powodu ran postrzałowych

54. Heinrich Ubhaus lub Uphand[10], 8. Komp. Landwehr-Infanterie-Regiment Nr 4, żył 24 lata, zmarł 31 marca 1915 r. w białostockim lazarecie z powodu ran postrzałowych

55. Alfred Wiesenbeck, brak daty śmierci, zapisany w księdze zgonów pomiędzy marcem a kwietniem 1915 r.

56. Richard Rüffert, żył 23 lata, urodził się w 1892 r., zmarł 29 kwietnia 1915 r. w białostockim lazarecie z powodu ran postrzałowych

57. Rudolf Kühl, Infanterie-Regiment General-Feldmarschall von Hindenburg (2. Masurisches) Nr 147, zmarł 22 czerwca 1915 r. z powodu rany postrzałowej

58. Friedrich Geyer, Infanterie-Regiment General-Feldmarschall von Hindenburg (2. Masurisches) Nr 147, zmarł 23 czerwca 1915 r. z powodu rany postrzałowej

59. Paul Horn, 7. Komp. Infanterie-Regiment Graf Dönhoff (7. Ostpreuẞisches) Nr 44, kawaler, żył 25 lat, zmarł 3 lipca 1915 r. z powodu rany postrzałowej

60. Ludwig Reinhold, Infanterie-Regiment Nr 332, urodził się w Mühlhausen, w Turyngii, żonaty, żył 38 lat, zmarł 24 lipca 1915 r. w białostockim lazarecie z powodu ran postrzałowych

61. Paul Happe, żołnierz, zmarł 27 lipca 1915 r. w miejskim szpitalu z powodu odniesionych ran

Żołnierze armii niemieckiej polegli lub zmarli po wycofaniu się armii carskiej

Jeżeli nie podano inaczej, daty śmierci zostały podane według kalendarza gregoriańskiego

62. R. May, podporucznik (Leutnant)5. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 249, kawaler, zmarł 13 (26 sierpnia) 1915 r.[11] z powodu ran postrzałowych

63. Karl Klittich, szeregowy (Musketier) Infanterie-Regiment Nr 169, żył 20 lat, urodził się 18 lutego 1895 r. w Brötzingen, kawaler, zmarł 17 (30) sierpnia 1915 r.[12] z powodu ran postrzałowych

64. Wilhelm Schairer, szeregowy (Musketier) 5. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 250, urodził się 24 maja 1894 r. w Sigmaringen, kawaler, żył 21 lat, zmarł 17 (30) sierpnia 1915 r.[13] z powodu ran postrzałowych

65. Wilhelm Timm, rezerwista zapasowy (Ersatz Reservist)9. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 90, pochodził z miejscowości Wismar w Meklemburgii – Pomorzu Zachodnim, urodził się 27 marca 1882 r., żonaty z Emmą z domu Lukmann, żył 33 lata, zmarł 18 (31) sierpnia 1915 r. z powodu odniesionych ran

66. Karl Lüders, rezerwista zapasowy (Ersatz Reservist)6. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 90, zmarł 19 sierpnia (1 września) 1915 r. z powodu ran szarpanych

67. Rustikus Hörnel, szeregowy (Wehrmann )10. Komp. Landwehr-Infanterie-Regiment Nr 21, pochodził z miejscowości Niederschaeffolsheim we francuskim departamencie Dolny Ren, urodził się 28 marca 1877 r., żonaty, żył 38 lat, zmarł 19 sierpnia (1 września) 1915 r. z powodu odniesionych ran

68. Fritz Scholz, podporucznik (Leutnant ), urodził się 25 grudnia 1883 r., żonaty, żył 32 lata, zmarł 19 sierpnia (1 września) 1915 r. z powodu ran uda zadanych kulami szrapnelowymi; ciało zostało ekshumowane 22 października 1915 r. i przewiezione na cmentarz w Dreźnie

69. Hermann Hesse, starszy szeregowy (Gefreiter )3. Komp. Reserve-Pionier-Bataillon Nr 33, pochodził z powiatu West-Priegnitz w Meklemburgii, urodził się 8 listopada 1870 r., żonaty, żył 45 lat, zmarł 20 sierpnia (2 września)  1915 r. z lazarecie polowym Nr 3 z powodu cholery

70. August Rabbe, podoficer (Unteroffizier)9. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 90, pochodził z miejscowości Dütschow w Meklemburgii – Pomorzu Zachodnim, urodził się 27 marca 1884 r., żonaty z Ilse z domu Ganzlin, żył 31 lat, zmarł 1 września 1915 r.[14] z powodu odniesionych ran

71. Gendera, szeregowy rezerwista (Reservist)1. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 21, pochodził ze wsi Ulfrichsdorff, obecnie Czosnowo w województwie pomorskim, urodził się 24 sierpnia 1887 r., żonaty, żył 28 lat, zmarł 2 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych

72. Christian Manger, szeregowy (Kanonier)Reserve-Artillerie-Munitions-Kolonne, pochodził z miasta Wetter w Hesji, urodził się 30 marca 1890 r., kawaler, żył 25 lat, zmarł 3 września 1915 r. w szpitalu mieszczącym się w budynku Szkoły Handlowej z powodu ostrej infekcji żołądkowej

73. Grambor, podoficer (Unteroffizier),zmarł 3 września 1915 r., został pochowany w mogile nr 116

74. Hirsch, zmarł 3 września 1915 r., został pochowany w mogile nr 117

75. Karl Georg Heinrich Friedel, szeregowy (Musketier)9. Komp. Infanterie-Regiment Groẞherzog von Sachsen (5. Thüringisches) Nr. 94, urodził się 27 lipca 1894 r., kawaler, żył 21 lat, zmarł 4 września 1915 r. w szpitalu mieszczącym się w budynku Szkoły Handlowej z powodu postrzału w brzuch

76. Johann Holm, 12. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 90, urodził się 20 czerwca 1884 r., żonaty z Klarą z domu Helms, żył 31 lat, zmarł 4 września 1915 r z powodu postrzału w głowę

77. Heinrich Simonsmeier, 8. Komp. Infanterie-Regiment Nr 330, zmarł 5 września 1915 r. z powodu ostrej infekcji żołądkowej

78. Heinrich Weinhold, szeregowy (Landsturmmann)1. Komp. Landsturm-Infanterie-Bataillon Liegnitz, urodził się 22.06.1875 r., pochodził z Deutmannsdorf, obecnie Zbylutów w woj. dolnośląskim, żonaty, żył 40 lat, zmarł 5 września 1915 r. z powodu zapalenia płuc

79. Nieznany żołnierz, zmarł 5 września 1915 r.

80. Kölln, ochotnik (Kriegsfreiwilliger) 9. Komp. Infanterie-Regiment Nr 94, zmarł 6 września 1915 r. z powodu licznych ran postrzałowych

81. Jakob Markowski, 2. Komp. 1. Landsturm-Bataillon Osterode, pochodził ze wsi Pissanitzen, obecnie Pisanica, woj. warmińsko-mazurskie, żonaty z Julie z domu Woycznich, żył 40 lat, zmarł 6 września 1915 r. z powodu róży przyrannej; ciało zostało ekshumowane; prawdopodobnie przeniesione na cmentarz w rodzinnej wsi

82. Johann Heinrich Heissenbüttel, szeregowy (Musketier)2. Ers. Komp. Reserve Infanterie-Regiment Nr. 75, pochodził z miasta Geestemünde, zmarł 8 września 1915 r. z powodu grypy żołądkowej

83. Günther Koch-Hagen, podporucznik (Leutnant)Infanterie-Regiment Nr 96, zmarł 8 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych kręgosłupa i brzucha

84. Ernst Güttler, 11. Komp. 2. Garde-Reserve-Regiment, zmarł 8 września 1915 r.

85. Berger, zmarł 8 września 1915 r.

86. Hicle, zmarł 8 września 1915 r.

87. Paul Schlegel, 3. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment, zmarł 8 września 1915 r.

88. Becker, oficer (Offizier),zmarł 8 września 1915 r.

89. Kurt Sommer, ochotnik (Kriegsfreiwilliger) 5. Komp. Infanterie-Regiment Nr 95, zmarł 9 września 1915 r. z powodu ostrej infekcji żołądkowej

90. Hugo Jüng, zapasowy rezerwista (Ersatz Reservist)8. Komp. Landwehr-Infanterie-Regiment Nr 17, urodził się 13 grudnia 1892 r., żył 23 lata, zmarł 9 września 1915 r.

91. Heinrich Poppe, szeregowy (Pionier)Ers. Pion. Batl. 9, syn Wilhelma, urodził się 2 kwietnia 1895 r. w Blumenthal w Niemczech, był ślusarzem, żył 20 lat, zmarł 9 września 1915 r.

92. Rinas, zmarł 9 września 1915 r.

93. Julius Schellhorn, 6. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 64, rolnik z Hildburghausen w Turyngii, syn Gottfrieda, urodził się 8 października 1885 r., żył 30 lat, zmarł 10 września 1915 r.

94. Artur Pulkowski, ochotnik (Kriegsfreiwilliger) 5. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 64, urodził się 30 lipca 1896 roku, syn Karla, kowal z Berlina, żył 19 lat; przywieziony 10 września 1915 r. przez nieznanego podoficera do białostockiego lazaretu w budynku Szkoły Handlowej, nieprzytomny, z postrzałem w głowę zmarł tego samego dnia

95. Heinrich Kasch, szeregowy (Musketier)4 Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 90, urodził się 2 grudnia 1893 r. w Rostoku, syn Karoline, artysta, żył 22 lata, zmarł 10 września 1915 r. z powodu czerwonki

96. Löbbÿ lub Löbbe, szeregowy (Pionier),urodził się 5 marca 1888 r., żył 27 lat, zmarł 10 września 1915 r. z powodu czerwonki

97. Heinrich van Straalen, szeregowy (Landsturmann)4. Komp. Landsturm-Infanterie-Regiment Nr 3, urodził się 22 maja 1877 r. w Appeldorn, katolik, żona Katarina, robotnik za dniówkę, żył 38 lat, zmarł 10 września 1915 r. z powodu grypy

98. Kurt Scharf, 3. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 96, urodził się 26 lutego 1886 r.  w Schlotheim w Turyngii, żona Cilla z domu Kühm, robotnik leśny, żył 29 lat, zmarł 10 września 1915 r. z powodu złamania kości udowej

99. Kubik, Etappen-Kraftwagen-Park der 12. Armee, zmarł 10 września 1915 r.

100. Friedrich Kassebaum, 5. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 32, syn Anny Kraus, pochodził z Kassel, ogrodnik, zmarł 11 września 1915 r. z powodu czerwonki

101. Ernst Spreewitz, 4. Komp. Infanterie-Regiment Nr 14, rolnik z Liebersdorf, obecnie Lubomin w woj. dolnośląskim, żonaty z Marie, zmarł 11 września 1915 r. z powodu czerwonki

102. Scheukank, zmarł 11 września 1915 r. z powodu czerwonki

103. Friedrich Grahnert, szeregowy (Musketier)4. Komp. 2 Ers. Batl. Infanterie-Regiment Nr 71, urodził się 3 lutego 1895 r. w Angelroda, w Turyngii, żył 20 lat, zmarł 11 września 1915 r. z powodu róży przyrannej urazu głowy

104. Otto Saaber, starszy szeregowy (Gefreiter)2. Komp. Landwehr-Infanterie-Regiment Nr 4, pochodził z Berlina, zmarł 11 września 1915 r. z powodu paraliżu rdzenia kręgowego

105. Morstadt, szeregowy (Landsturmann)9. Komp. 2. Garde Infanterie-Regiment, zmarł 11 września 1915 r. z powodu postrzału w pierś

106. Sduba, Etappen-Kraftwagen-Park der 12. Armee, zmarł 11 września 1915 r.

107. Kolondro, zmarł 11 września 1915 r.; został pochowany w mogile nr 177 [?]

108. Portheimer, szeregowy (Grenadier),zmarł 12 września 1915 r. z powodu czerwonki

109. Willy Pieger I, rezerwista (Reservist )6. Komp. Infanterie-Regiment Nr 96, urodził się 17 grudnia 1888 r. w Gera w Turyngii, rolnik, żona Frieda, żył 27 lat, zmarł 12 września 1915 r. z powodu czerwonki

110. Hermann Wendefeuer, szeregowy (Landwerhmann) 8. Komp. Landwehr-Infanterie-Regiment Nr 4, urodził się 21 października 1883 r. w Tylży, żonaty z Marią, żył 32 lata, zmarł 12 września 1915 r. z powodu ran odniesionych przy wybuch granatu

111. Günther Brehmer, szeregowy (Musketier)7. Komp. Infanterie-Regiment Nr 94, zmarł 12 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych głowy

112. Hans Schauerhammer, sierżant (Vizefeldwebel)Radfahrer-Kompanie Nr. 58, pochodził z Lipska, kawaler, żył 22 lata, zginął 13/26 września 1915 r. z powodu postrzału w serce. Został pochowany w ogrodzie pastora przy kościele ewangelickim w Białymstoku. Ciało zostało ekshumowane 28 kwietnia 1916 r. i przewiezione na cmentarz w Lipsku

113. Johannes Fauth, Landwehr-Infanterie-Regiment Nr 17, zmarł 13 września 1915 r.

114. Erhard Bischof, ochotnik (Kriegsfreiwilliger)11. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 64, urodził się 13 października 1898 r. w Berlinie-Treptow, kawaler, kupiec, matka Agnes z domu Warmm, w 1915 r. mieszkała w Berlinie, przy Winterfeldstrasse 30b, żył 17 lat, zmarł 15 września 1915 r.

115. Georg-Emil Kottke, szeregowy (Musketier)11. Komp. Infanterie-Regiment nr 91, urodził się 5 grudnia 1893 r. w Itzehoe w Szlezwiku-Holsztynie, robotnik leśny, żył 22 lata, zmarł 18 września 1915 r. z powodu zapalenia płuc

116. Richard Bohl, 5. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 64, urodził się 3 sierpnia 1886 r., ślusarz, żonaty z Marthą, żył 29 lat, zmarł 19 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych kręgosłupa

117. Heinrich Kück, 1. Komp. Infanterie-Regiment Nr 341, urodził się 6 marca 1886 r. w Heerstedt w Dolnej Saksonii, kawaler, robotnik, żył 29 lat, zmarł 19 września 1915 r. z powodu postrzału w głowę

118. August Stolla, szeregowy (Musketier)9. Komp. Landwehr-Infanterie-Regiment Nr 349, katolik, zmarł 20 września 1915 r.

119. Bernhard Behren lub Behrens, szeregowy (Grenadier) 3. Komp. 2. Garde.-Reserve-Regiment, urodził się 15 lutego 1895 r. w Gandersheim w Dolnej Saksonii, żył 20 lat, zmarł 20 września 1915 r. 

120. Franz Bergner, 4. Komp. 1. Ers. Btl. Infanterie-Regiment Nr 27, pochodził z miasta Teuchern w Saksonii, zmarł 20 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych podudzia, [dopisek w rubryce daty pogrzebu: 261]

121. Hugo-Karl John, 1. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 64, urodził się 27 kwietnia 1895 r. w Ordorf w Niemczech, malarz, żył 20 lat, zmarł 20 września 1915 r. z powodu postrzału w brzuch, [dopisek w rubryce daty pogrzebu: 263]

122. Aloiz Mischnik, 11. Komp. Infanterie-Regiment Nr 332, irodził się 25 grudnia 1886 r. w Berlinie, katolik, szlifierz, żonaty z Elizabeth z domu Tremblau, żył 29 lat, zmarł 21 września 1915 r. z powodu rany postrzałowej głowy, [dopisek w rubryce daty pogrzebu: 265]

123. Johann Skolka, starszy szeregowy (Gefreiter)9. Komp. Infanterie-Regiment Nr 61, urodził się 9 lipca 1891 r., żył 24 lata, zmarł 21 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych biodra

124. Konrad Steiger, urodził się 28 września 1893 r., żył 22 lata, zmarł 21 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych pleców

125. Friedrich Paski, 3. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 12, urodził się 23 kwietnia 1883 r., żonaty, żył 32 lata, zmarł 22 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych pleców

126. Willy Kÿnass, szeregowy (Grenadier) 8. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 93, urodził się 10 października 1890 r., kawaler, żył 25 lat, zmarł 22 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych rdzenia kręgowego

127. Emil Dempe, 9. Komp. 1. Garde Res. Div. 2., Garde-reserve-Regiment Nr 2, urodził się 11 października 1895 r. w Breslau, ob. Wrocław, katolik, żył 20 lat, zmarł 22 września 1915 r. z powodu postrzału w nerki

128. Johann Oppen, szeregowy (Grenadier) 11. Komp. Grenadier-Regiment Nr 5, urodził się 21 lutego 1895 r. w Prusach Wschodnich, kawaler, żył 20 lat, zmarł 22 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych głowy

129. Franz Saliger, 1. Komp. 2. Garde-Reserve-Regiment, urodził się 17 sierpnia 1883 r. w Prusach Wschodnich, katolik, urzędnik bankowy, żona Katarina z domu Knorr, żył 32 lata, zmarł 22 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych kręgosłupa

130. Paul Kolondro, starszy szeregowy (Gefreiter)7. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 231, urodził się 24 czerwca 1893 r. w Leschnitz, obecnie Leśnica w woj. opolskim, katolik, żył 22 lata, zmarł 23 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych ramienia

131. Oscar Bornschein, 7. Komp. Infanterie-Regiment Nr 226, urodził się 5 grudnia 1888 r. w Weißenfels w Saksonii, żona Anna, żył 27 lat, zmarł 23 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych miednicy

132. Johannes Groß, 12. Komp. 8. Westpreußisches Infanterie-Regiment Nr. 175, urodził się 3 września 1888 r. w Heiligenstadt, katolik, ślusarz, żonaty z Kristine, żył 27 lat, zmarł 23 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych kręgosłupa

133. Richard Gerhard Wiedera, 7. Komp. 1. Garde-Reserve-Regiment Nr 7, urodził się 13 kwietnia 1893 r., katolik, ślusarz, żył 22 lata, zmarł 23 września 1915 r. z powodu postrzału w nerki

134. Willy Ackermann, szeregowy (Musketier)9. Komp. Infanterie-Regiment Nr 94, urodził się 11 marca 1893 r. w mieście Gera w Turyngii, kawaler, w cywilu produkował harmonijki ustne, żył 20 lat, zmarł 24 września 1915 r. z powodu postrzału w głowę

135. Pawel Dzuber, szeregowy (Grenadier)9. Komp.Garde-Grenadier-Regiment Nr 5, urodził się 12 marca 1894 r. w Prusach Wschodnich [?], katolik, kawaler, w cywilu budowniczy kominów, żył 21 lat, zmarł 24 września 1915 r. z powodu postrzału w głowę

136. Karl Oestreicher, urodził się 10 kwietnia 1978 r. w Gellen, katolik, robotnik, żona Fabrice z domu Brodlewska, żył 37 lat, zmarł 26 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych prawego podudzia

137. Franz Jekstadt, ochotnik (Kriegsfreiwilliger)Ers. Batl. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 64, urodził się 16 grudnia 1897 r. w Berlinie, żył 18 lat, zmarł 26 września 1915 r.

138. Johann Rietz, szeregowy (Wehrmann)3. Komp. Landwehr-Infanterie-Regiment Nr 21, urodził się 27 sierpnia 1879 r. w Pentkowitz, ob. Pętkowice, woj. pomorskie, katolik, żona Maria, żył 36 lat, zmarł 26 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych brzucha

139. Willy Heinze Tischler, szeregowy (Grenadier) 7. Komp. Garde-Grenadier-Regiment Nr 5, urodził się 30 kwietnia 1895 r. w Berlinie, robotnik, kawaler, żył 20 lat, zmarł 26 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych głowy

140. Gustav Heinrich Wilhelm Roß, szeregowy (Musketier)12. Komp. Infanterie-Regiment nr 61, urodził się 24 maja 1892 r. w Scharsow, ob. Skarszów Dolny, woj. pomorskie, żył 23 lata, zmarł 26 września 1915 r. z powodu czerwonki

141. Andreas Böttner, szeregowy (Musketier)1. Komp. Infanterie-Regiment Nr 96, urodził się 12 października 1895 r. w Schwebda w Niemczech, student seminarium duchownego, żył 20 lat, zmarł 28 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych kręgosłupa

142. Adalbert Mikolajczak, szeregowy (Musketier)7. Komp. Infanterie-Regiment Nr 175, urodził się 5 kwietnia 1894 r. w Wysławicach, ob. woj. wielkopolskie, górnik z zawodu, żył 21 lat, zmarł 28 września 1915 r. z powodu postrzału w kolano;  

143. Gustav Hoffmann, ochotnik (Kriegsfreiwilliger),pielęgniarz Czerwonego Krzyża, data śmierci nieznana, pochowany 29 grudnia 1915 r.  w mogile nr 137

144. Alfons Juif, 3. Komp. Infanterie-Regiment Nr 121, urodził się 19 września 1897 r. w Kötzingen, we Francji, katolik, rolnik, żył 18 lat, zmarł 29 września 1915 r. z powodu ran postrzałowych powłok brzusznych;  

145. David Schneider, podoficer (Unteroffizier) 10. Komp. Infanterie-Regiment Nr 176, urodził się 20 kwietnia 1892 r. w Darmstadt, robotnik za dniówki, kawaler, żył 23 lata, zmarł 29 września 1915 r. z powodu postrzału w głowę;  

146. Ernst Hanke, szeregowy (Musketier)3. Komp. Infanterie-Regiment Nr 96, urodził się 25 października 1894 r. w Klettendorf, ob. Klecina, dzielnica Wrocławia, żył 21 lat, zmarł 29 września 1915 r. z powodu postrzału w głowę;  

147. Karl Freier, szeregowy (Landwehrmann)5. Komp. Feldbahn-Betriebs-Kompagnie Nr 105, urodził się 4 listopada 1876 r. w Crivitz, w Meklemburgii, ślusarz, żona Bertha, żył 39 lat, zmarł 30 września 1915 r. z powodu postrzału w brzuch;  

148. Willy Hötzelmann, 10. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 228, zmarł 30 września 1915 r.

149. Willy Zühlke, 12. Komp. Infanterie-Regiment Nr 141, zmarł 1 października 1915 r. z powodu postrzału w głowę

150. Wilhelm Haseldieck, szeregowy (Grendier)5. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 64, urodził się 18 października 1893 r. w Buer, w Nadrenii-Północnej Westfalii, ślusarz, kawaler, żył 22 lata, zmarł 2 października 1915 r. z powodu postrzału w głowę;  

151. Alfred Mielatz, 3. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 12, urodził się 30 listopada 1889 r. w Löwenbruch w Brandenburgii, portier, kawaler, żył 26 lat, zmarł 2 października 1915 r. z powodu postrzału w głowę;  

152. Otto Ruppat, 6. Komp. Infanterie-Regiment Nr 128, zmarł 2 października 1915 r. z powodu czerwonki

153. Otto Henkelmann, 12 [?]. Komp. Infanterie-Regiment Nr 128, zmarł 4 października 1915 r. z powodu postrzału w głowę

154. Leo Schwertz, 9. Komp. Infanterie-Regiment Nr 141, pochodził z Osche, ob. Osie, woj. kujawsko-pomorskie, zmarł 4 października 1915 r. z powodu złamania podudzia;  

155. Johann Glowinka, podoficer (Unteroffizier)7. Komp. Infanterie-Regiment Nr 128, pochodził z Kielau, ob. Chilonia, dzielnica Gdyni, zmarł 6 października 1915 r. z powodu ran postrzałowych pleców;  

156. Bernhard Erlenkamp, szeregowy (Landwehrmann)9. Komp. Infanterie-Regiment Nr 231, pochodził z Sassenberg w Nadrenii-Północne Westfalii, zmarł 6 października 1915 r. z powodu uszkodzenia jelit;  

157. Max Schulze, szeregowy (Musketier)1. Komp. Infanterie-Regiment Nr 176, zmarł 6 października 1915 r. z powodu postrzału w plecy

158. Anton Fiÿcza, szeregowy (Dragoner)8. Esk. Oester Dragoner Reg. I. Kav. Schützen Abt. 9, Austriak, zmarł 6 października 1915 r. z powodu ran postrzałowych kręgosłupa

159. Fr. Neumann, starszy szeregowy (Gefreiter)6. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 8, urodził się 19 listopada 1887 r. w Warnick, żył 28 lat, zmarł 8 października 1915 r. z powodu róży przyrannej; został pochowany w mogile nr 111

160. Theodor Seidel, Ettapen Kraftpark nr 9, zmarł 18 października 1915 r.

161. Paul Joachim, starszy szeregowy (Gefreiter)9. Komp. Infanterie-Regiment nr 128, urodził się 15 października 1915 r. w Wriezen w Brandenburgii, żonaty, żył 20 lat, zmarł 13 listopada 1915 r. w lazarecie w budynku Szkoły Handlowej, został pochowany w mogile nr 144;  

162. Gustav Römer, podoficer (Unteroffizier)3. Ers. Komp. 2. […] Batt. nr 26, urodził się 2 litego 1880 r. w Blankenfelde w Brandenburgii, żona Emma z domu Thiele, żył 35 lat, zmarł 14 października 1915 r. w lazarecie w budynku Szkoły Handlowej; został pochowany w mogile nr 145;  

163. Traugott Handke, starszy szeregowy (Gefreiter)3. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 12, urodził się 1 listopada 1891 r. w Kleinleipisch, żonaty, żył 24 lata, zmarł 14 października 1915 r. z powodu zapalenia płuc; został pochowany w mogile nr 128;  

164. Theodor Kessling, starszy szeregowy (Gefreiter)4. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 93, urodził się 22 marca 1889 r. w Köttinghausen, student filozofii, żonaty, zmarł 16 października 1915 r. w lazarecie polowym z powodu ran postrzałowych głowy; został pochowany w mogile nr 130

165. Hans Pohlmann, szeregowy (Musketier)9. Komp. Reserve-Infanterie-Regiment Nr 343, urodził się 27 stycznia 1891 r. w Őrsdorf w Szlezwiku-Holsztynie, kowal, żonaty, zmarł 17 października 1915 r. z powodu ran postrzałowych biodra; został pochowany w mogile nr 92;  

166. Karl Baumgarten, rezerwista zapasowy (Ers. Reservist)11. Komp. Reserve-Infanterie-regiment Nr 175, urodził się 18 czerwca 1890 r., żył 25 lat, zmarł 18 października 1915 r. z powodu róży przyrannej; został pochowany w mogile nr 91

167. Richard Liese, szeregowy (Musketier)9. Komp. Infanterie-Regiment Nr 12 lub 92, urodził się 9 listopada 1895 r. w Falkenthal w Brandenburgii, żonaty, żył 20 lat, zmarł 21 października 1915 r. w lazarecie w budynku Szkoły Handlowej z powodu róży przyrannej; został pochowany w mogile nr 93;  

168. Paul Lindner, sierżant (Vizefeldwebe) Eisenbahn-Betriebskompagnie Nr 4, urodził się 28 lipca 1875 r. w Mülsen w Saksonii, urzędnik, żona Bertha z domu Görlitz, żył 40 lat, zmarł 22 października 1915 r. z powodu zapalenia wyrostka

169. Wiesel, szeregowy (Landsturmann)4. Komp. Infanterie-Bataillon Glogau I, zmarł 2 listopada 1915 r.

170. Karl Karbstein, Ettapen-Telegraphen-Direktion 9. Armee, zmarł 8 listopada 1915 r. z powodu zatrucia dwutlenkiem węgla

171. Konrad Wilde, Ettapen-Telegraphen-Direktion 9. Armee, zmarł 8 listopada 1915 r. z powodu zatrucia dwutlenkiem węgla

172. Josef Kumpf, szeregowy (Musketier)1. Komp. Landwehr-Infanterie-Regiment Nr 17, urodził się 12 grudnia 1894 r. w Düsseldorfie, katolik, żonaty, żył 21 lat, zmarł 12 listopada 1915 r. z powodu licznych postrzałów w udo; został pochowany w mogile nr 81;  

173. Bernhard Hachkemper, szeregowy (Musketier)9. Komp. Landwehr-Infanterie-Regiment Nr 21, urodził się 24 października 1894 r. w Selm pod Dortmundem, żonaty, zmarł 13 listopada 1915 r. z powodu zapalenia płuc; został pochowany w mogile nr 146

174. Ernst Winkler, zmarł 22 listopada 1915 r.

175. Paul Gericke, Ettapen-Telegraphen-Direktion 9. Armee, urodził się w Berlinie, zmarł 22 grudnia 1915 r.;  

176. Alwin Stolzel, szeregowy (Wehrmann)Ettapen Munition-Kolonne nr 52, data śmierci nieznana, pochowany 7 stycznia 1916 r. w mogile nr 136

177. Koÿ, Ettapen Fuhrpark-Kolonne Nr 2/VI, data śmierci nieznana, pochowany 31 stycznia 1916 r. w mogile nr 135

178. Paul Weihrauch, szeregowy (Pionier)Eisenbahn-Betriebskompagnie Nr 49, pochodził z Wongrowitz, ob. Wągrowiec, woj. wielkopolskie, data śmierci nieznana, pochowany 6 lutego 1916 r. w mogile nr 134;  

179. Leo Lambinett, szeregowy (Pionier)Eisenbahn-Betriebskompagnie Nr 49, data śmierci nieznana, pochowany 10 lutego 1916 r. w mogile nr 133

180. Paul Otto Frank, starszy szeregowy (Gefreiter)Ettapen Kraftpark nr 9, data śmierci nieznana, pochowany 25 marca 1916 r. w mogile nr 113

181. Max Schawschmidt, data śmierci nieznana, pochowany 23 kwietnia 1916 r. w mogile nr 114

182. Albert Kaczmarek, Landsturm-Bataillon Hagenau II, pochodził z Drogoszewa, ob. woj. wielkopolskie, data śmierci nieznana, pochowany 24 kwietnia 1916 r. w mogile nr 115;  

183. Walter Schulz, Munition Kolonne 9. Et. Inspektion, zmarł 25 kwietnia 1916 r., został pochowany w mogile nr 96

184. Paul Klütz, szeregowy (Landsturmann)Landsturm-Infanterie-Bataillon Anklam (II.1), pochodził z Kortenhagen, ob. Kartno, woj. zachodniopomorskie, data śmierci nieznana, pochowany 12 maja 1916 r. w mogile nr 155

185. August Schüler, podoficer (Unteroffizier)3. Komp. Armierung Bataillon Nr 46, pochodził z Dessau w Saksonii, data śmierci nieznana, pochowany 4 czerwca 1916 r. w mogile nr 97;  

186. Friedrich Dempf, szeregowy (Landsturmann)3. Komp. Landsturm-Bataillon Hagenau II, data śmierci nieznana, pochowany 9 czerwca 1916 r. w mogile nr 98

Jeńcy cywilni, uciekinierzy z Prus Wschodnich

Daty śmierci zostały podane według kalendarza juliańskiego

187. Karl Ferdinand [?] Geisler, poddany niemiecki, jeniec, urodzony w Michałowie?, 31.08.1850 r., syn Karoliny, żona Matilde z domu Jahn, żył 64 lata, zmarł 14 września 1914 r. w białostockim więzieniu

188. Emil Kehn, jeniec – „poddany pruski”, żył 20 lat i 4 miesiące, urodził się we wsi Pokaniewo, w obecnym powiecie siemiatyckim, zmarł 22 listopada 1914 r.

189. Augusta Maciejczuk, żyła 4 tygodnie, córka kobiety wziętej do niewoli, prawdopodobnie uciekinierki z Prus Wschodnich, zmarła w białostockim więzieniu 5 grudnia 1914 r.

190. Gotfried Krüger, jeniec – uciekinier z Prus Wschodnich, pochodził ze wsi Łupki (obecnie gm. Pisz), żył 70 lat, zmarł w białostockim lazarecie 6 grudnia 1914 r.

191. Luise Kopicka, żyła 1 rok i 4 miesiące, jeniec – uciekinierka w Prus Wschodnich, zmarła w białostockim więzieniu 13 grudnia 1914 r.

192. Klara Łada, żyła 2 lata, córka uciekinierki z Prus Wschodnich wziętej do niewoli, pochodziła ze wsi Snopki, obecnie w gminie Pisz, zmarła w białostockim więzieniu 18 grudnia 1914 r.

193. Lina, córkapoddanej pruskiej wziętej do niewoli, Idy Marick, urodzona w mieście Johannisburg, obecnie Pisz, żyła 1,5 roku, zmarła 24 grudnia 1914 r. w szpitalu białostockiego więzienia

194. Karl Falek, żył 9 miesięcy, nieślubny syn uciekinierów – jeńców z Prus Wschodnich; ojciec Friedrich Falek, matka – nieznana z nazwiska mieszkanka wsi Snopki, obecnie w gminie Pisz; zmarł 26 grudnia 1914 r. w szpitalu białostockiego więzienia z powodu zapalenia płuc

195. Martha Martiak, żyła 1 rok i 6 miesięcy, córka Rudolfa Martiak i Ilze z domu Dtudtek, urodziła się w Piszu, zmarła 29 grudnia 1914 r. w szpitalu białostockiego więzienia

196. Anna Dzudzek, żyła 1 rok i 6 miesięcy, córka…[15], prawdopodobnie uciekinierów-jeńców z Prus Wschodnich, zmarła 29 grudnia 1914 r. w szpitalu białostockiego więzienia

197. Hedwig Łada, żyła 1 rok, córka Augusta Łada, uciekiniera-jeńca z Prus Wschodnich, pochodziła we wsi Piecki, obecnie w powiecie mrągowskim, zmarła 3 stycznia 1915 r. w szpitalu białostockiego więzienia z powodu rozstroju żołądka

198. Anna Pelko, żyła 3 lata, dziecko uciekinierów-jeńców z Prus Wschodnich, zmarła w białostockim więzieniu 4 stycznia 1915 r. z powodu rozstroju żołądka

199. Heinrich Duda, żył 1 rok, dziecko uciekinierów-jeńców z Prus Wschodnich, zmarł w białostockim więzieniu 4 stycznia 1915 r. z powodu rozstroju żołądka

200. Ida Rubsinecka, żyła 2 lata, córka Marii Rubsineckiej, uciekinierki z Prus Wschodnich, zmarła w białostockim więzieniu 6 stycznia 1915 r. z powodu rozstroju żołądka

201. Jadwiga Frank, żyła 9 miesięcy, córka Marii Frank, uciekinierki z Prus Wschodnich, zmarła w białostockim więzieniu 6 stycznia 1915 r. z powodu rozstroju żołądka

202. Ernest Sojka, żył 2 lata, syn Marii Sojka, uciekinierki z Prus Wschodnich, zmarł w białostockim więzieniu 8 stycznia 1915 r. z powodu rozstroju żołądka

203. Rudolf Olszewski, żył 4 lata, syn Augusta Olszewskiego, uciekiniera-jeńca z Prus Wschodnich, zmarł w białostockim więzieniu 9 stycznia 1915 r. z powodu rozstroju żołądka

204. Richard Ruszynski, żył 3 lata, syn Amalie Ruszynski, uciekinierki z Prus Wschodnich, zmarł w białostockim więzieniu 9 stycznia 1915 r. z powodu rozstroju żołądka

205. Marie Falok, żyła 5 lat, córka Friedricha Falok, uciekiniera-jeńca z Prus Wschodnich, zmarła w białostockim więzieniu 9 stycznia 1915 r. z powodu rozstroju żołądka

206. Hedwig Rostek, żyła 1 rok, córka Fridy Rostek, uciekinierki z Prus Wschodnich, zmarła w białostockim więzieniu 10 stycznia 1915 r. z powodu rozstroju żołądka

207. Gustav Spark, żył 1 rok, syn Wilhelminy Grukiewski, uciekinierki z Prus Wschodnich, zmarł w białostockim więzieniu 10 stycznia 1915 r. z powodu rozstroju żołądka

208. Friedrich Gutowski, żył 1 rok i 2 miesiące, syn Anny Gutowski, uciekinierki z Prus Wschodnich, zmarł w białostockim więzieniu 11 stycznia 1915 r.

209. Marta Łada, żyła 5 lat, córka Augusta Łada ze wsi Piecki, obecnie w powiecie mrągowskim, zmarła w białostockim więzieniu 12 stycznia 1915 r. z powodu rozstroju żołądka

210. Frida Perwos, żyła 1 rok, córka Marii Perwos, uciekinierki z Prus Wschodnich, zmarła w białostockim więzieniu 12 stycznia 1915 r. z powodu rozstroju żołądka

211. Jan Rostek, żył 7 lat, syn Luise Rostek, uciekinierki z Prus Wschodnich, zmarł w białostockim więzieniu 12 stycznia 1915 r.

212. Marta Gorunz, żyła 7 miesięcy, córka Karoliny Gorunz, uciekinierki z Prus Wschodnich, zmarła w białostockim więzieniu 15 stycznia 1915 r.

213. Rudolf Klinek, żył 2 lata, syn Natalie Klinek, uciekinierki z Prus Wschodnich w niewoli rosyjskiej, zmarł 18 stycznia 1915 r. w białostockim więzieniu 

214. Emma Tuszewska, żyła 5 lat, córka Emmy Tuszewskiej, uciekinierki z Prus Wschodnich w niewoli rosyjskiej, zmarła 21 stycznia 1915 r. w białostockim więzieniu

215. Margarita Bziel, żyła 3 lata, córka Luisy Bziel, uciekinierki z Prus Wschodnich w niewoli rosyjskiej, zmarła 22 stycznia 1915 r. w białostockim więzieniu

216. Daniel Kowalczyk, żył 70 lat, uciekinier z Prus Wschodnich, zmarł 24 stycznia 1915 r. w białostockim lazarecie

217. Rudolf Łada, żył 4 lata, syn Augusta Łada, uciekiniera z Prus Wschodnich w niewoli rosyjskiej, zmarł 27 stycznia 1915 r. w białostockim więzieniu

218. Julius Rostek, żył 3 lata, syn Luise Rostek, uciekinierki z Prus Wschodnich w niewoli rosyjskiej, zmarł 27 stycznia 1915 r. w białostockim więzieniu

219. Anna Frank, żyła 1 rok, córka Marie Frank, uciekinierki z Prus Wschodnich w niewoli rosyjskiej, zmarła 27 stycznia 1915 r. w białostockim więzieniu

220. Gustav Krzak, żył 27 lat, uciekinier z Prus Wschodnich w niewoli rosyjskiej, zmarł 29 stycznia 1915 r.

221. Max Grenda, żył 20 lat, uciekinier z Prus Wschodnich w niewoli rosyjskiej, zmarł 29 stycznia 1915 r. z powodu tyfusu

222. Karl Skowron, żył 82 lata, uciekinier z Prus Wschodnich w rosyjskiej niewoli, zmarł 31 stycznia 1915 r. w białostockim więzieniu

223. Franz Wieluda, żył 39 lat, pochodził ze wsi Zollerndorf (obecnie Dziubiele w powiecie piskim, woj. warmińsko-mazurskie), zmarł 31 stycznia 1915 r. z powodu zapalenia płuc

224. [nie nadano imienia], żył 2 godziny,nieochrzczony syn Adolfa i Marii Kowalik, uciekinierów z Prus Wschodnich w niewoli rosyjskiej, zmarł 31 stycznia 1915 r. w białostockim więzieniu z powodu „słabości przy urodzeniu”

225. Jakob Anders, syn Jakoba, uciekinier z Prus Wschodnich, wdowiec, żył 76 lat, zmarł 2 lutego 1915 r.

226. Klara Mendzyk, żyła 4 lata, córka Emmy Mendzyk, uciekinierki z Prus Wschodnich w niewoli rosyjskiej, zmarła 6 lutego 1915 r. w białostockim więzieniu 

227. Franz Kiel, żył 57 lat, syn Martina Kiel, zmarł 7 lutego 1915 r. w białostockim więzieniu

228. Luise Groncek, żyła 2 lata, córka Karoliny Groncek, uciekinierki z Prus Wschodnich w niewoli rosyjskiej, zmarła 7 lutego 1915 r. w białostockim więzieniu 

229. Christoph Siemonszczyk, żył 78 lat, zmarł 10 lutego 1915 r. z powodu „marazmu”[16]

230. Emilie Berend, córka Augusta i Julie, pochodziła z Johannisburga, ob. Pisz, woj. warmińsko-mazurskie, uciekinierka z Prus Wschodnich, żyła 60 lat, zmarła 29 września 1915 r. z powodu czerwonki

Jeńcy cywilni wyznania prawosławnego, w tym robotnicy przymusowi 

Daty śmierci zostały podane według kalendarza gregoriańskiego

231. Olga Koslowska, żyła 55 lat, zmarła 19 września 1915 r. 

232. Nikolai Podborny, żył 9 lat, zmarł 23 października 1915 r. 

233. Katarina Żogalo, żyła 71 lat, zmarła 5 grudnia 1915 r.

234. Anton Kristjanow, żył 74 lata, zmarł 16 grudnia 1915 r.

235. Iwan Lanzow, żył 50 lat, zmarł 17 stycznia 1916 r.

236. Anna Wawrinjuk, żyła 56 lat, zmarła 23 stycznia 1916 r.

237. Walentin Cichos, robotnik cywilny 36. Batalionu, data śmierci nieznana, pochowany 19 marca 1916 r. w mogile nr 132

238. Gregor Omeljanuk, żył 43 lata, zmarł 22 kwietnia 1916 r.

239. Jan Wiszniewski, żył 66 lat, zmarł 21 czerwca 1916 r.

240. Laurentius Tarassewitsch, żył 67 lat, zmarł 25 sierpnia 1916 r.

241. Thomas Rypinski, zył 46 lat, zmarł 2 września 1916 r.

242. Marianna Wroblewska ze wsi Kłopoty pod Bielskiem, żyła 27 lat, zmarła 3 września 1916 r.

243. Alexander Kowalczuk, żył 67 lat, zmarł 25 września 1916 r.

244. Wjera Maschagin, żyła 30 lat, zmarła 5 października 1916 r.

245. Katharina Guslinowicz, żyła 74 lata, zmarła 19 października 1916 r.

246. Alexander Ruschewski, żył 49 lat, zmarł 16 grudnia 1916 r.

247. Elena Kaseika, żyła 90 lat, zmarła 21 grudnia 1916 r.

248. Julius Ketzke, żył 72 lata, zmarł 26 grudnia 1916 r.

249. Ossip Bassej, żył 85 lat, zmarł 14 stycznia 1917 r., został pochowany w mogile nr 1174

250. Helene Sakowitsch, żyła 33 lata, zmarła 17 stycznia 1917 r.

251. Rafael Jacewitsch, żył 42 lata, zmarł 6 lutego 1917 r., został pochowany w mogile nr 1315

252. Simon Prokuraty, żył 55 lat, zmarł 10 marca 1917 r., został pochowany w mogile nr 1427

253. Helene Kleibuk, żyła 23 lata, zmarła 10 marca 1917 r., została pochowana w mogile nr 1341

254. Michael Kasarow, żył 40 lat, zmarł 23 marca 1917 r., został pochowany w mogile nr 1521

255. Ignac Barossewicz, żył 70 lat, zmarł 24 marca 1917 r., został pochowany w mogile nr 1528

256. Therese Golikow, żyła 80 lat, zmarła 30 marca 1917 r., została pochowana w mogile nr 1575

257. Josef Pezewicz, żył 25 lat, zmarł 12 kwietnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 1639

258. Nikolai Budzik, żył 37 lat, zmarł 16 kwietnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 1663

259. Grigori Ganczeruk, żył 58 lat, zmarł 10 maja 1917 r., został pochowany w mogile nr 1871

260. Grigori Samukiewicz, żył 47 lat, zmarł 16 maja 1917 r., został pochowany w mogile nr 1850

261. Jan Budkiewicz, żył 64 lata, zmarł 20 maja 1917 r., został pochowany w mogile nr 1861

262. Wincenty Jaroschewicz, żył 28 lat, zmarł 24 maja 1917 r., został pochowany w mogile nr 1892

263. Genia Saroko, ze wsi Rudki w powiecie nowogródzkim, żyła 4 miesiące, zmarła 29 maja 117 r.

264. Basia Szczerbatow, żyła 28 lat, zmarła 30 maja 1917 r., została pochowana w mogile nr 1920

265. Eduard Juralowitsch, zmarł 30 maja 1917 r., został pochowany w mogile nr 1925

266. Konon Piotrowski, żył 68 lat, zmarł 31 maja 1917 r., został pochowany w mogile nr 1926

267. Josef Wrublewski, żył 27 lat, zmarł 8 czerwca 1917 r., został pochowany w mogile nr 1971

268. Wassilj Seumichow, żył 24 lata, zmarł 18 czerwca 1917 r., został pochowany w mogile nr 2007

269. David Intsch, żył 60 lat, zmarł 28 czerwca 1917 r., został pochowany w mogile nr 1042

270. Nikolai Alexandrow, żył 52 lata, zmarł 29 czerwca 1917 r., został pochowany w mogile nr 1044

271. Ignaz Nabukies, żył 65 lat, zmarł 4 lipca 1917 r., został pochowany w mogile nr 1069

272. Nikita Gryszko, żył 60 lat, zmarł 4 lipca 1917 r., został pochowany w mogile nr 1071

273. Ignaz Plotnikow, żył 46 lat, zmarł 5 lipca 1917 r., został pochowany w mogile nr 1070

274. Josef Korsun, żył 84 lata, zmarł 5 lipca 1917 r., został pochowany w mogile nr 1073

275. Anastasia Solomianka z domu Bakun, urodzona w Choroszczy, żyła 42 lata, zmarła 16 lipca 1917 r., została pochowana w mogile nr 1317

276. Ossip Sczurko, żył 36 lat, zmarł 24 lipca 1917 r., został pochowany w mogile nr 972

277. Anisin Czernada, żył 26 lat, zmarł 26 lipca 1917 r., został pochowany w mogile nr 1322

278. Jan Gubiniuk, żył 55 lat, zmarł 26 lipca 1917 r., został pochowany w mogile nr 2362

279. Peter Jakroschinski, żył 30 lat, zmarł 2 sierpnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 2404

280. Michael Geida, zmarł 3 sierpnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 1752

281. Leon Bagrin, żył 31 lat, zmarł 5 sierpnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 2410

282. Andrei Scherscheniow, pochodził z powiatu nowoaleksandrowskiego guberni kowieńskiej, żył 35 lat, zmarł 5 sierpnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 2413

283. Nikolai Lobai, pochodził z okolic Kobrynia, żył 16 lat, zmarł 7 sierpnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 2424

284. Kosma Wizewicz, pochodził z okolic Grodna, żył 24 lata, zmarł 14 sierpnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 255

285. Ossip Matoschko, żył 38 lat, zmarł 15 sierpnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 2563

286. Dimitri Olianow, żył 26 lat, zmarł 17 sierpnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 2569

287. Philipp Miloniacko, żył 30 lat, zmarł 17 sierpnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 257

288. Pawel Stepanowitsch [Maximowitsch?], żył 18 lat, zmarł 19 sierpnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 2590

289. Marek Kobus, żył 54 lata, zmarł 20 sierpnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 2585

290. Gregor Konecki, żył 75 lat, zmarł w obozie jenieckim w Świsłoczy 21 sierpnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 2901

291. Daniel Limisa, żył 23 lata, zmarł 25 sierpnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 2924

292. Wasilij Kucharski, urodził się 2 lipca [?] 1914 r., żył 4 lata, zmarł 25 sierpnia 1917 r.

293. Martin Czayczyc, żył 53 lata, zmarł 28 sierpnia 1917 r., został pochowany w mogile nr 2941

294. Matwej Filipczuk, żył 80 lat, zmarł 4 września 1917 r., został pochowany w mogile nr 2987

295. Anton Tieluschewski, żył 17 lat, zmarł 8 września 1917 r., został pochowany w mogile nr 3013

296. Alexander Salawka, żył 32 lata, zmarł 11 września 1917 r., został pochowany w mogile nr 2004

297. Ignac Leszynski, żył 57 lata, zmarł 12 września 1917 r., został pochowany w mogile nr 3046

298. Simon Tichonow, żył 25 lat, zmarł 15 września 1917 r., został pochowany w mogile nr 3064

299. Alexander Multan, żył 45 lat, zmarł 22 września 1917 r.

300. Iwan Sudak, jeniec, robotnik cywilny 12. Batalionu Hajnówka, żył 20 lat, zmarł 24 września 1917 r.

301. Alexandra Chrystianow z domu Koroczuk, ze wsi Skorupy pod Białymstokiem, żyła 75 lat, zmarła 21 października 1917 r.

302. Iwan Gumielow, żonaty z Heleną z domu Sienkiewicz, żył 26 lat, zmarł 31 października 1917 r.

303. Karp Paschkowicz, urodził się 26 listopada 1873 r., żonaty z Hermine z domu Maier, żył 44 lata, zmarł 16 listopada 1917 r.

304. Marianna Puchalska, [poza dopiskiem jeniec prawosławny dodano „jeniec cywilny”], urodziła się w 1884 r., mąż Ernest Schlief, żyła 33 lata i 2 miesiące, zmarła 22 listopada 1917 r.

305. Teodor Bjelousow, żył 2 lata, zmarł 30 listopada 1917 r.

306. Sylvester Supruniuk, żył 17 godzin, zmarł 7 grudnia 1917 r.

307. Michal Mijakisch, żył 64 lata, zmarł 9 grudnia 1917 r.

---

[1] W 1915 r. aby otrzymać datę według kalendarza gregoriańskiego należało dodać trzynaście dni do daty podanej według kalendarza juliańskiego.

[2] Verordnung für das unter deutscher Verwaltung stehende Gebiet von Russisch-Polen rechts der Weichsel betreffend Einführung des Gregorianischen Kalenders und der mitteleuropäischen (deutschen) Zeit, sowie der sogenannten Gelatage [Rozporządzenie dla Obszarów Polski Rosyjskiej, stojących pod zwierzchnictwem niemieckiem na prawym brzegu Wisły, tyczące się wprowadzenia Kalendarza Gregoriańskiego i czasu środkowoeuropejskiego (niemieckiego) jakoteż co do zniesienia tak nazywanych galówek], „Amtsblatt für den Verwaltungsbezirk der Etappe der 9. Armee”, Nr 16, J. 1, Bialystok, 28. Februar 1916, s. 99.

[3] Pastor zapisał w księdze zgonów dwie wersje nazwiska.

[4] Pierwsza cyfra jest zatarta.

[5] W księdze zgonów po nazwisku wstawiono znak zapytania.

[6] Według wykazu poległych 12. Kompanii, Otto Hoffmann poległ 22 października 1914 r. pod wsią Łazarze (ob. gm. Rajgród). Das Reserve-Infanterie-Regiment Nr. 232 in Ost und West. Nach den amtl. Kriegstagebüchern, persönlichen Aufzeichnungen und Erinnerungen bearbeitet von Erich v. Bartenwerffer, Oberst a.D. und Dr. phil. Alfred Herrmann, Oberst d.R.a.D. Aus der Schriftenfolge „Erinnerungsblätter deutscher Regimenter“; www.denkmalprojekt, dostęp 14.03.2017 r.

[7] Ibidem.

[8] Johann Klatje wymieniony został także w księdze zgonów parafii rzymskokatolickiej z informacją, że został pochowany na białostockim cmentarzu farnym. Porównaj aneks 2. Wykaz poległych żołnierzy armii rosyjskiej i niemieckiej oraz osób cywilnych zmarłych w niewoli, pochowanych w latach 1914-1915 na cmentarzu farnym w Białymstoku, sporządzony na podstawie księgi zgonów parafii rzymskokatolickiej za lata 1914-1915, pkt 75.

[9] Das Reserve-Infanterie-Regiment Nr. 232 in Ost und West. Nach den amtl. Kriegstagebüchern, persönlichen Aufzeichnungen und Erinnerungen bearbeitet von Erich v. Bartenwerffer, Oberst a.D. und Dr. phil. Alfred Herrmann, Oberst d.R.a.D. Aus der Schriftenfolge „Erinnerungsblätter deutscher Regimenter“; www.denkmalprojekt, dostęp 14.03.2017 r.

[10] W księdze zgonów zapisano dwa brzmienia nazwiska.

[11] W niektórych przypadkach pastor zapisywał daty śmierci według dwóch kalendarzy, juliańskiego i gregoriańskiego.

[12] Ibidem.

[13] Ibidem.

[14] Ibidem.

[15] W księdze zgonów, po słowie „córka” zostawiono puste miejsce.

[16] Łac. marasmus senilis  uwiąd starczy, starczy zanik sił, czyli naturalna śmierć osoby w podeszłym wieku.

---

Źródło:
Małgorzata Karczewska, Sto lat będą trwać bez opieki niczyjej… Cmentarze z czasów I wojny światowej w Białymstoku i powiecie białostockim, Białystok 2017, tam wcześniejsza literatura.

---

Materiały zamieszczone w serwisie są chronione prawem autorskim i mogą być wykorzystywane przez użytkowników zgodnie z licencją Creative Commons BY-NC-ND, tj. umożliwiającą użytkownikom serwisu kopiowanie i rozpowszechnianie utworu pod warunkiem uznania autorstwa, tylko do użytku niekomercyjnego i bez utworów zależnych.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/